Dat duizenden enkele dagen ver in 2021 het Capitool bestormden, geleid door sjamanen in Vikingtooi, heeft nogmaals duidelijk gemaakt dat artificiële cesuren in de tijd niet altijd gereflecteerd worden in een overeenkomstige cesuur in de geschiedenis. En toch voldoen we bij Skyline graag aan deze onzinnige temporele uitvinding. Een nieuw jaar betekent nieuwe vooruitzichten, of aangepast aan 2021: het hopen op minder teleurstellingen.
De terugkeer van de integrale live-sector is immers nog steeds niet gegarandeerd. Meer nog, de kans op een zorgeloze zomer is behoorlijk klein te noemen. Concert- en vooral festivalorganisatoren zijn echter niet bij de pakken blijven zitten. Voor die laatsten is het dan ook do or die. De verliezen van 2020 kunnen slechts bij een relatief succesvol 2021 worden gestelpt. Mede daarom vraagt de sector geheel begrijpelijk om een verzekeringsmechanisme dat gestut wordt door de overheid. Iets wat in deze ook voor de overheid precaire budgettaire context verre van evident wordt. Het blijft dus vooral hopen op een 2021 dat festivals überhaupt op de agenda krijgt.
Daarvoor zijn de voorbereidingen bij de organisatoren al maanden volop aan de gang. Er wordt onder meer bij Green Man Festival bekeken hoe temperatuurscanners en sneltests bij de ingang een festivalervaring kunnen faciliteren. Ook de veiligheid van de medewerkers zal centraal komen te staan. Het dragen van polsbandjes die knipperen bij het niet respecteren van de geldende afstandsregels wordt momenteel – hoe onwaarschijnlijk ook – onderzocht. Belangrijker is echter het vermijden van besmette bezoekers. Naast de scanners en tests ter plaatse is er ook de mogelijkheid om voorafgaand een bewijs van een negatieve test of een vaccinatiebewijs te vragen. De vraag is hoe zulke grootschalige controles efficiënt te organiseren. De typische bottlenecks bij de ingang van een festival dienen te allen prijze vermeden te worden, en dus wordt het uitkijken naar beperkt bezette, mobiele scanners.
Het dragen van polsbandjes die knipperen bij het niet respecteren van de geldende afstandsregels wordt momenteel – hoe onwaarschijnlijk ook – onderzocht
Verder zal alle commerciële activiteit zoveel mogelijk digitaal moeten verlopen, denk aan cashless systemen zoals op Roskilde, maar dan met nog minder contact met de verkopers. Ook voor de ticketverkoop geldt dit, maar een online ticketverkoop lijkt momenteel tout court de norm te zijn. De evolutie naar digitale ‘programmaboekjes’ en planningen was al ingezet, maar zal hoogstwaarschijnlijk verder worden doorgetrokken. Veiligheidszones waar afstand gegarandeerd is en een veilige verwijdering van positief geteste personen en zijn, haar of hun directe contacten lijken geen complete illusie meer.
Voor reguliere concertorganisatoren liggen de kaarten anders. Om één groot verschil te noemen: de shows gaan meestal binnen door. Hierdoor zullen ook nieuwe verluchtingssystemen en eventuele UV-filters breder in beeld komen. De kans dat een volledige zaalbezetting binnen afzienbare tijd opnieuw toegelaten wordt, is klein. Daarom zullen online evenementen of hybride concerten deel blijven uitmaken van het pakket dat zalen aanbieden. Het is overleven geblazen voor vele organisatoren, waardoor zo’n strategie de logische onderbouw vormt in 2021. Maar goed, we gingen u een soort van perspectief bieden! Leggo.
Nah…waarschijnlijk niet
Nu de Europese vaccinatiestrategieën iets meer reden voor optimisme bieden, is er zowaar een hernieuwd enthousiasme ontstaan om in het voorjaar een concertagenda te vullen. Maar vrees niet: ook in 2021 zullen ons voldoende teleurstellingen te beurt vallen. En dan denken we in eerste instantie aan het briljante Rewire Festival in april, dat een bijzondere plaats op de kalender van Skyline Rev heeft verdiend. Met een line-up die in 2020 meesterlijk de rasechte cutting edge (Lea Bertucci, MSYLMA, Nazar) zou combineren met gevestigde namen (Wire, Jon Hopkins, SOPHIE), viel ook voor 2021 het beste te verwachten. Maar goed, april is overmorgen. En overmorgen zit u waarschijnlijk nog steeds in een gedeeld Teams-scherm te klooien met Excel-tabellen. We krijgen hoe dan ook een ‘hybride versie’ van Rewire, wat veelal betekent dat de schaal op elk niveau kleiner wordt en er van een volwaardig festival niet echt sprake is. Uiteraard biedt ook deze formule mogelijkheden tot vernieuwing, wat uiteindelijk de essentie van Rewire blijft vormen. Maar voorzichtigheid is geboden.
Een orthodoxe live-ervaring zou dit voorjaar al een hele prestatie zijn
Hetzelfde geldt voor zowat de hele concertagenda in het voorjaar. Er zijn bewonderenswaardige pogingen om alsnog namen als Destroyer, Holy Fuck, Wrekmeister Harmonies, Oranssi Pazuzu of Alvin Curran (in het kader van de onvolprezen RUISKAMER-reeks lijkt dit gewoon door te gaan) naar België en Nederland te halen, maar sta ons toe om met enige scepsis de eerste jaarhelft van 2021 te bekijken. De canonieke versie van Roadburn gaat in 2021 alvast niet door. Wel komt er een alternatief (online)-evenement voor in de plaats. Met – als het even meezit met die Britse variant – een paar échte shows voor de locals. Het reguliere festival herneemt in 2022. Een verstandige beslissing, die wel eens breed gevolgd zou kunnen worden.
Een of andere onorthodoxe terugkeer naar een zekere live-ervaring zou in het voorjaar al heel wat zijn. Voor bepaalde festivals lijkt uitstel naar het einde van de zomer een reële optie. Denk maar aan Primavera Sound, dat in 2020 reeds een augustusversie beoogde en waarbij nu vage geruchten de ronde doen over een septembereditie (die zou samenvallen met de Catalaanse nationale feestdag, stel je voor). Primavera is natuurlijk wel één van de weinige, zo niet het enige, grote festival ter wereld dat misschien volwaardig in Covid-tijden kan plaats vinden. Om te beginnen heeft het geen camping, maar naast een ruim terrein en de mogelijkheid om podia over de hele stad te verspreiden, is de organisatie ook nauw betrokken geweest bij een onderzoek naar het inzetten van sneltests bij een concertpubliek. Een experiment in de bekende Apollo-zaal een maand geleden, bleek erg geslaagd: van de 400 mensen die naar het concert gingen (nota bene van de band Mujeres), bleek achteraf geen enkele positief. De enige voorwaarden? Een sneltest en een mondkapje op houden; social distancing was niet nodig. Voor de rest mocht iedereen roepen, dansen en bier halen.
Stel je dus voor: in het Auditorium naar Autechre luisteren in bijna volledige duisternis, terwijl buiten de nazomerzon door de (Britse) huiden brandt. In 2021?! Estupendo, tio. Met die positieve noot kunnen we overgaan naar de volgende categorie.
Misschien, wie weet!
Het hoeft immers niet al te zwartgallig. Voorstellingen of shows met een beperkt publiek, en met een zeker respect voor de geldende afstandsregels, behoren zeker tot de mogelijkheden. Vanaf het begin van de zomer (of de latere lente) is zulke aanpak voor evenementen in open lucht logisch, zij het aangevuld met bepaalde toegangsvoorwaarden. Het is dan ook geen utopie om te hopen op een zomer waarin enkele kleinere festivals (Valkhof of Ieperfest, iemand?) kunnen plaatsgrijpen, net als de klassiekere zomerprogrammatie in het OLT of andere permanente openluchttheaters waar doorgaans een minder irritant publiek op afkomt.
Voor evenementen die indoor plaatsvinden, is het verhaal uiteraard ook tijdens warmere maanden moeilijker. Hiervoor kan de redenering uit de inleiding mutatis mutandis overgenomen worden. Dan denken we vooral aan de majestueuze ‘tour’ die Björk met orkest wilde laten rollen over enkele Europese grootsteden, en waarvoor Skyline Rev de nodige kaartjes gescoord heeft. De majors daarentegen zullen nog enkele maanden mogen bibberen. De vaccinatieplanning is bijzonder strak, waardoor elke kleine overschrijding van termijnen festivalorganisatoren voor een schier onmogelijke opdracht zou plaatsen. Reken er dus niet meteen op dat u naar Kendrick Lamar op Les Ardentes kan. Maar: misschien doen de Denen het wel beter, want in dat land zijn ze tot dusver relatief on top of shit als het om covid-19 gaat. En dan komen we automatisch uit bij Roskilde Festival, dat zich sterk maakt door te zullen gaan en onlangs nog diezelfde Lamar als ‘exclusieve’ headliner aankondigde. Denemarken wil iedereen tegen 27 juni gevaccineerd hebben én denkt aan het invoeren van een vaccinatiepaspoort. Als dat lukt, en iedere bezoeker en artiest uit het buitenland zo’n paspoort kan voorleggen – misschien volstaat voor artiesten een test – én Roskilde heeft genoeg exclusieve contracten gesloten voor shows die niet aan een volwaardige tour gekoppeld zijn, dan is het grootste festival ter wereld na Glastonbury (dat zo goed als zeker wél naar 2022 wordt verplaatst) gewoonweg een mogelijkheid. Stiekem melden we ons aan op Ticketswap – Roskilde is al eeuwen strak uitverkocht – en dan is het hopen dat België en vooral Nederland het vaccinatieritme keihard opvoeren. Zelfs een minieme kans om mee te maken hoe Kendrick Lamar 100000 mensen voor de Orange Stage batshit laat gaan- hip hop is haast nergens groter dan in Denemarken – is elke inspanning waard. We zijn in deze voor alle duidelijkheid optimistisch, grenzend aan het utopische. Het blijft waarschijnlijk dat geen enkele major in de zomer van 2021 op normale schaal doorgaat.
Het loutere feit dat er opnieuw iets mogelijk is, mag niet leiden tot ‘luie’ line-ups die aan kwaliteit inboeten en teren op inhoudelijke veiligheid
De augustusmajors hebben iets betere papieren, maar ook daar zal veel afhangen van de algehele vaccinatiegraad, en de mogelijkheid om festivalgangers (met een extra moeilijkheid voor buitenlanders) sluitend te screenen. En ook hier geldt: hoe kort kan een tour van internationale artiesten zijn, en hoe lang kan er gewacht worden met het treffen van de nodige voorbereidingen? Een Lowlands-affiche die exclusief uit Benelux-namen bestaat, is in die zin zowat het beste waar we op dit moment op kunnen hopen.
Waarmee we snel stoten op een teer punt. Het festival ‘omwille van het festival’ en de capitulatie van culturele meerwaarde tegenover plat hedonisme waren al geruime tijd in opmars vóór covid. We hadden het er al over in het slotstuk van de Skyline-50: er zijn muziekliefhebbers zat die meer dan ooit hun tijd en geld willen spenderen aan goede live-ervaringen. Maar wanneer straks the gates opnieuw open mogen, dan dreigt de bovengenoemde tendens in een stroomversnelling te komen. We houden ons hart al vast voor wat sommige media ”een summer of love” noemen. Het loutere feit dat er opnieuw iets mogelijk is, mag niet leiden tot ‘luie’ line-ups die aan kwaliteit inboeten en teren op inhoudelijke veiligheid. Helaas zullen orthodoxe live-ervaringen mede om die reden ten vroegste weer vanaf het najaar kunnen. En dan stelt zich ook de vraag: Wat met alles wat de eerste zes maanden van het jaar niet door zal kunnen gaan, specifiek de losse zaalshows? Overbooking in de herfst/winter dreigt dan ook, maar voor de grotere concerten zouden er nu al talloze opties in 2022 en zelfs 2023 zijn, al lijkt het erop dat sommige maanden ook dan al onrealistisch vol zitten. Niet alleen voor de organisatoren, maar ook voor de bezoekers (zeker zij die al een kaartje hebben) zal die concertdam voor vraagstukken en wellicht moeilijke keuzes zorgen. Rammstein of een dagje Dekmantel in augustus 2022 is zo’n mogelijke keuze die niet eens heel onrealistisch is.
Laat ons hopen!
“Bid tot de Heer dat Hij ons van die slangen verlost.” En plots zal die verlossing daar zijn. Verweesd zullen de meesten niet meteen meer weten wat of hoe, maar muziek zal weer live genoten kunnen worden, zij het misschien met een paar blijvende maatregelen. Er liggen dan ook plausibele cathartische momenten in het verre verschiet. Op Belgisch niveau, is de live terugkeer van Dans Dans er zo één, net als een alweer excellent ogend STUFF. Ook de legendarische formatie Aksak Maboul werd lauweren noch kransen gespaard in 2020 (The Wire!), en wie weet kunnen we in 2021 de oude glorie zelf aan het werk zien. Internationaal is er werkelijk geen beginnen aan de wenslijst, maar hier alvast een nobel begin: Opeth (liefst twee keer voor hun 30e verjaardag) en Wolves in the Throne Room in TivoliVredenburg, Perturbator, Health en Roisin Murphy in de AB en natuurlijk Le Guess Who? met als curatoren onder meer Lucrecia Dalt en Matana Roberts. Wie weet komt daar dan toch gewoon opnieuw Berlin Atonal bij, misschien deze keer in september. Een maand die overigens al tjokvol zit met Gaudeamus Muziekweek (een zekerheidje, want die ging in 2020 ook door!), Meakusma Festival, misschien dus Primavera Sound en natuurlijk een nieuwe Europese Amenra-tournee. Wie zal het zeggen. Wij staan alvast klaar om ons bestaansrecht wat meer te stutten. (sc) (mph)