Het zijn dankbare tijden om zich te wagen aan een recensie van een nieuwe Godspeed You! Black Emperor. De mensheid waagt zich aan een spel Stratego zonder weerga: een scenario waarvoor het Canadese collectief al meermaals de soundtrack wist aan te leveren. Bovendien zijn recensies voor het werk van Efrim Menuck en de zijnen met het verstrijken van de tijd redelijk inwisselbaar geworden: het niveau ligt steevast bijzonder hoog én het is vaak een kwestie van zoveel mogelijk variaties te vinden op woorden als ‘apocalyptisch’ en ‘catharsis’.
Een kolfje naar de hand van onze eigenste Godspeed-watcher (vg), ware het niet dat die laatste na het verschijnen van ‘G_d’s Pee AT STATE’S END!’ in 2021 de brui heeft gegeven aan GY!BE-stukken. Er zijn grenzen aan de manieren waarop je het einde der tijden kan beschrijven, zo luidt de verklaring. De release van de Canadezen zou dus een intikker zijn voor ondergetekende, die de bal slechts Joseph Akpala-gewijs in open doel moest zien te werken, aldus de concullega’s op de redactievergadering.
Ze gingen nog een stap verder: met een arm rond de schouder en een rokerige adem in mijn gezicht werd ik verzekerd dat dit stuk zichzelf zou schrijven. “Recyclage is de toekomst. Je gaat door de oude stukken, past wat titels aan… Het is een kwestie van variabelen en parameters.” Het woord ‘paywall’ hing onuitgesproken in de lucht. En zo werd er gedecideerd geknipt en geplakt. De ene onbehapbare titel werd ingeruild voor de andere. Nog te beluisteren nummers werden de hemel ingeprezen en gelauwerd voor hun gebrek aan compromissen. Conclusies als “Menuck doet het opnieuw: Godspeed-plaat is een huiveringwekkende ode aan de duisternis” stonden op papier en klaar om aan het grote publiek getoond te worden. Maar dan blijkt: de nieuwe EP van Godspeed You! Black Emperor is niét meer van hetzelfde. Terug naar af.
‘Nieuw’ is immers met een karrenvracht zout te nemen: ‘All Lights Fucked On the Hairy Amp Drooling’ – vintage Godspeed – dateert eigenlijk al van het jaar des heren 1993. Lang werd het bestaat van de EP als een fabel afgedaan. Er zouden 33 cassettes (!) van verspreid zijn in het pre-natale tijdperk van Godspeed, toen het nog vooral ging om solowerk van Efrim Menuck. Die laatste liet het bestaan van de EP blauw blauw. Ook Constellation Records, het label achter de band, hield de lippen stijf op elkaar. Geen domme zet: jarenlang hebben dergelijke geruchten het aura van mysterie rond Godspeed You! Black Emperor gevoed.
Na 29 jaren was de algehele consensus onder de fanatieke aanhangers van de post-rockers dat de wereld nooit kennis zou mogen maken met die fabelachtige EP. Tot op een donkere dag in februari een gebruiker op Reddit claimt dat hij het stukje muziekgeschiedenis in zijn bezit heeft en er prompt een sample van online zet. Dergelijke claims zijn in het verleden nog al voorgevallen, om dan genadeloos doorprikt te worden. Er duiken echter ook foto’s op van de EP en de scepsis maakt plaats voor een voorzichtig enthousiasme. Uiteindelijk is het opperhoofd Efrim Manuel Menuck zélf die met lichte tegenzin bevestigd dat het gelekte materiaal authentiek is. Hij besluit schoorvoetend gelekt materiaal met erbarmelijke kwaliteit voor te zijn en zwiert ‘All Lights Fucked On the Hairy Amp Drooling’ integraal op Bandcamp. De extase onder de fanbase is compleet.
What did you expect
Een aantal ontboezemingen om van start te gaan: op de mysterieuze cassette prijkt dan wel de naam van Godspeed You! Black Emperor, maar rond de geboorte van de EP lijkt die line-up geenszins op de bezetting die prachtstukken als ‘Sleep’ en ‘Mladic’ wist voort te brengen. Het gaat vooral om een bijzonder experimentele audiotape van Menuck, en zo klinkt die ook. Dat zorgt ervoor dat ‘All Lights Fucked On the Hairy Amp Drooling’ intrigerend is, maar helaas met momenten ook onbeluisterbaar, alsof iemand met zijn nagels een krijtbord te lijf gaat.
De kiemen voor wat uiteindelijk Godspeed zou worden, zijn wél duidelijk hoorbaar. Akkoord, de dramatische strijkers moeten later nog toegevoegd worden, en er is een veelvoud aan samples en vocals (‘Revisionist Alternatif Wounds To The Hair-cut Hit Head’) die in het latere oeuvre van Godspeed een stuk spaarzamer en doelgerichter aangebracht worden. Luister echter naar ‘Random Luvly Moncton Blues’ en de dreiging en het groteske dat ‘Lift Your Skinny Fists Like Antennas to Heaven’ zou tekenen zit reeds diepgeworteld in het brein van Menuck. Toch is het een plaat die verzandt in een overvloed van ideeën en daardoor bijzonder moeilijk verteerbaar is. De focus en beheersing van de spanningsboog die later werk kenmerkt, toont de groei van Menuck als artiest, of de invloed van zijn mede-kompanen in het gezelschap die zijn impulsen weten te kanaliseren in wat Godspeed You! Black Emperor al jaren dé postrock-formatie maakt.
Dat brengt ons tot een jammerlijke conclusie: er is een reden waarom het Canadese collectief het materiaal decennialang achter slot en grendel hield. Het verschijnen van materiaal van artiesten tegen hun wil is helaas geen nieuwe trend – getuige het grote aantal postume releases – maar blijft toch altijd wrang aanvoelen. Het zou namelijk louter een keuze moeten zijn die de artiest in kwestie zou mogen maken. Het zou veel te ver gaan om ‘All Lights Fucked On the Hairy Amp Drooling’ een smet op het blazoen van de band te noemen. Daarvoor is de EP te interessant en helpt die bovendien de tijdlijn en evolutie van de muzikanten beter te vatten, maar het is wel een kleine barst in het aura van ontastbaarheid rond de Canadezen. Dat is geen drama, maar dat had op zijn minst een keuze van Menuck & co zélf moeten zijn.
En zo valt onze conclusie met een kleine aanpassing wél te recycleren: met de plotse verschijning van deze EP wordt Godspeed You! Black Emperor anno 2022 tegen wil en dank wederom een parabel voor deze woelige tijden. Niet muzikaal, zoals in het verleden, maar wel omdat bepaalde deuren nu eenmaal beter gesloten blijven.