“I’m the biggest hypocrite of 2015/ Once I finish this witnesses will convey just what I mean.” Zo begint ‘The Blacker the Berry’ van Kendrick Lamar en met Assassin, – bekend van Kanye West’s ‘I’m in It’- op z’n nieuwste ‘To Pimp a Butterfly’. Het nummer eindigt hij met een opsomming van raciale stereotypen (“(…) preach with the Panthers, (…) eat watermelon, chicken and Kool-Aid on weekdays” om vervolgens af te sluiten met dit staaltje genialiteit: “So why did I weep when Trayvon Martin was in the street?/ When gang banging make me kill a ni–a blacker than me? Hypocrite!“. De luisteraar is met verstomming geslagen.
Niet alleen ‘The Blacker the Berry’ hanteert deze techniek waarbij Kendrick de luisteraar een concept voorschotelt in het begin om het op het einde volledig uit te leggen. Sterker nog, in het eerste nummer ‘Wesley’s Theory’ met George Clinton en Thundercat wordt de albumtitel voor de eerste keer aangehaald door Clinton: “When the four corners of this cocoon collide/ You’ll slip through the cracks hoping that you’ll survive/ Gather your wind, take a deep look inside/ Are you really who they idolize?/ To Pimp a Butterfly.”
De tweede keer dat de titel voorkomt is op het allerlaatste nummer ‘Mortal Man’ waarin hij de metafoor uitlegt aan niemand minder dan Tupac. Het hele album kan en moet vanuit deze metafoor begrepen worden.
Wat volgt is een uitleg van het album gekoppeld aan de metafoor van ‘To Pimp a Butterfly’ (trouwens ook een verwijzing naar ‘To Kill a Mockingbird’ van Harper Lee, waarin een zwarte jongeman tegengewerkt door het systeem met zijn uiteindelijke dood tot gevolg).”The caterpillar is a prisoner to the streets that conceived it/ Its only job is to eat or consume everything around it, in order to protect itself from this mad city/ While consuming its environment the caterpillar begins to notice ways to survive“. Dit stukje heeft betrekking tot het eerste nummer ‘Wesley’s Theory. Het beschrijft de rups (Kendrick of op dat moment misschien zelfs nog K. Dot) die alles in zijn omgeving ‘consumeert’ om zo bekend te worden. Het nummer begint met een sample van de bescheiden Blaxploitation hit ‘Every Ni—er is a Star’ van Boris Gardiner. De sample houdt amper 20 seconden aan. Wat betekent dit nu met betrekking tot de metafoor? Simpel, elke ‘Ni—er’ (caterpillar/rups) is ‘a star’ (butterfly/vlinder). De ‘cocoon’ in de eerder geciteerde lines van George Clinton staat natuurlijk voor de ‘hood’, waar elke rups uit probeert te geraken om zo in een vlinder te veranderen. De vlinder bevat de goede karaktertrekken van de rups: talent, bedachtzaamheid en schoonheid en is dus hetgene waarbij de artiest trouw aan zichzelf kan blijven. In de hook die volgt vertelt hij over het vervolg van zijn relatie met Sherane (die we leerden kennen op ‘Good Kid, M.A.A.D. City’): er is enkel nog lust in hun relatie, geen liefde. Kendrick heeft alleen maar liefde voor de roem nu.
De eerste verse is vanuit het perspectief van een jonge, ‘hungry’, zwarte entertainer die niets liever wilt dan uit de hood te geraken en gewoon feestend het leven doorkomen. In een kleine telefonische interlude zegt Dr. Dre: “You said you wanted a spot like mine/ But remember, anybody can get it/ The hard part is keeping it, motherfucker,” als waarschuwing voor een onwetende Kendrick die nu pas van zijn success komt proeven. De tweede verse wordt vanuit het perspectief van Uncle Sam gerapt en hij vertrouwt Kendrick toe dat hij zoveel als mogelijk moet uitgeven en als dat niet lukt, gewoon leningen moet aangaan zodat Uncle Sam zelf geld kan verdienen, waardoor sommige artiesten zich genoodzaakt zien om belastingfraude te plegen. Zoals acteur Wesley Snipes en de ‘tax protester theory’ waarvan hij beschuldigd werd deze te gebruiken om onder zijn aanklacht van belastingfraude onderuit te komen en naar wie de titel van dit nummer vernoemd is. “One thing it noticed is how much the world shuns him, but praises the butterfly“. Dit is de grondgedachte van ‘For Free (interlude)’. De intro begint met een tirade van Kendrick’s ex (symbool voor de manier waarop Amerika zwarten behandelen, door ze af te breken en zo hun zelfvertrouwen laag houden): “Fuck you, motherfucker, you a ho-ass ni–a/ I don\’t know why you trying to go big, ni–a you ain’t shit.“. De wereld lacht de rups uit. De tirade eindigt met: “You won\’t know, you gonna lose on a good bitch/ My other ni–a is on, you off.” Zij (en Amerika) prijst de vlinder die z’n eigen integriteit opzijzet in ruil voor oppervlakkig materialisme. Kendrick steekt hier tegen van wal in zijn volgende verses die hij aan een indrukwekkend tempo brengt. De outro zet hem echter met beide voeten terug op de grond: “I’mma get my Uncle Sam to fuck you up. You ain’t no king.“
Het is een opstapje naar volgend nummer ‘King Kunta’. “The butterfly represents the talent, the thoughtfulness, and the beauty within the caterpillar/ But having a harsh outlook on life the caterpillar sees the butterfly as weak and figures out a way to pimp it to his own benefits“. Kunta Kinte was een 18de eeuwse slaaf. Hij behield zijn eigen naam en verwierp de slavennaam die hem opgelegd werd door zijn blanke eigenaars en weigerde zich ook te integreren in het slavensysteem. Omwille van zijn rebelse aard werd hij voor een verschrikkelijke keuze gezet: ofwel moest zijn voet afgezet worden, ofwel zou hij gecastreerd worden. Hij koos voor het eerste omdat hij z’n mannelijke trots niet wou afstaan aan de blanke onderdrukker.
Door het nummer ‘King Kunta’ te noemen, vestigt Kendrick de aandacht op het gigantische contrast tussen de laagste en de hoogste klassen in de maatschappij. Met ‘King Kunta’ verwijst hij dus naar de status van een welgestelde afro-amerikaan in het Amerika van nu en uiteindelijk naar zichzelf. Kendrick heeft dus de evolutie kunnen doormaken van hoodlum uit Compton (zie ‘Good Kid, M.A.A.D. City’) tot één van de belangrijkste en dominantste stemmen in de zwarte gemeenschap. Van de rups die de vlinder wilt aanwenden voor zijn eigen goed tot de vlinder zelf. “Already surrounded by this mad city the caterpillar goes to work on the cocoon which institutionalizes him/ He can no longer see past his own thoughts“.
“Door het nummer ‘King Kunta te noemen, vestigt Kendrick de aandacht op het gigantische contract tussen de laagste en hoogste klassen van de maatschappij”
Zoals hij duidelijk maakt in de intro, voelt Kendrick zich gevangen in de ghetto (“I’m trapped inside the ghetto and I ain’t proud to admit it/ Institutionalized, I keep runnin’ back for a visit.“). Hoewel Kendrick Compton ontgroeid is, voelt hij zich toch voor eeuwig verbonden met de plek waar hij opgegroeid is. Snoop Dogg verwijst hier later in het nummer naar: “You can take your boy out the hood but you can’t take the hood out the homie.“
“He’s trapped/ When trapped inside these walls certain ideas start to take roots, such as going home, and bringing back new concepts to this mad city“. Veel duidelijker kan deze line niet zijn. Uiteraard gaat dit over ‘These Walls’, maar ook ‘u’ en ‘Alright’ gaan dieper in op dezelfde gedachtes. ‘These Walls’ begint met een soort jammerend gekreun en de hook versterkt de sensuele ondertoon van het nummer. De eerste verse gaat over de vagina. Kendrick heeft enkel seks met het meisje waarover het gaat. Haar baby daddy zit in de gevangenis (“Me? I’m just a tenant/ Landlord said these vacant more than a minute“) en zij mist hem en de affectie – dus heeft ze seks met Kendrick die ze eigenlijk voordien niet eens zag staan (“I mean it’s still amazing before they couldn’t stand me/ These walls want to cry tears”. Ook in de tweede verse zet hij deze metafoor verder. “Walls feeling like they ready to close in/ I suffocate, then catch my second wind“. Kendrick staat op het punt te ejaculeren maar hij wilt nog niet klaarkomen dus zoekt hij de kracht om verder te gaan. Tegelijkertijd staat deze verse symbool voor het vastzitten in de cocon. Hoe bekender hij wordt, hoe meer hij zich verstikt voelt in deze cocon, maar hij kan en mag niet opgeven: ooit wilt hij uit deze cocon breken en dus moet hij doorgaan. Kendrick is degene die de muren die hem en zijn volk zijn opgelegd zal doorbreken. (“I’m not involved, I’d rather diss them/ I’d rather call on you, put your wall up/ Cause when I come around demolition gon’ crush“). De derde verse is veel persoonlijker en wordt veel koeler gebracht dan de twee eerste verses. Bij wijze van contrast haalt hij terug de gevangenismuren aan waar hij al naar refereerde in de eerste verse. Kendrick richt zich persoonlijk tot de baby daddy van het meisje dat hij gebruikt voor de seks. We ontdekken dat hij de moordenaar is van Kendrick’s vriend Dave (zie ‘Sing About Me/ Dying Of Thirst’) en daarvoor nu zijn tijd uitzit. Kendrick neemt wraak op hem door z’n meisje te gebruiken voor de seks en er een nummer over te schrijven: “So when you play this song, rewind the first verse/ About me abusing my power so you can hurt/ About me and her in the shower whenever she horny/ About me and her in the after hours of the morning/ (…)And how she think about you until we meet up at night/ About the only girl that cared about you when you asked her/ And how she fucking on a famous rapper“. Maar zijn wraak is helemaal niet bevredigend en hij haat wie hij geworden is.
Dit sentiment culmineert in ‘u’, de gitzwarte tegenpool van ‘i’ dat later op het album volgt. ‘u’ is een monoloog van Shakespeariaanse allures. Kendrick bevindt zich in een hotelkamer (symbool voor de cocon) waar hij zichzelf tot op de grond afbreekt. Hoewel er zoveel mensen naar hem opkijken, kan hij niet om met de druk die hem van buiten af opgelegd wordt. Hij kan de mensen die er voor hem echt toe doen niet helpen en geeft zichzelf hiervoor de schuld: “Situation had stopped with your little sister bakin\’/ A baby inside, just a teenager, where your patience?/ Where was your antennas, where was the influence you speak of?/ You preached in front of 100,000 but never reached her/ I fuckin\’ tell you, you fuckin\’ failure—you ain\’t no leader!“. In de volgende verse hanteert hij z’n ‘crying flow’ om de inhoud te versterken. Hij grijpt naar de fles en wentelt zich in zelfmedelijden. Hij voelt zich schuldig dat hij Compton verlaten heeft, iedereen die hij daar kent achter moeten laten heeft, terwijl Compton even meedogenloos als altijd blijft. Z’n vrienden sterven en hij kan ze niet eens bezoeken. (“You even Facetimed instead of a hospital visit/ Bitch you thought he would recover well/ Third surgery couldn\’t stop the bleeding for real/ Then he died, God himself will say ‘you fuckin’ failed’/ You ain’t try“). ‘Alright’, het volgende nummer, gaat over de periode post-depressie en is een ode aan de hoop. Als een soort van mantra wordt in de hook “Ni–a we gon’ be alright” herhaald. Kendrick gelooft terug dat hij uit zijn cocon kan en zal breken. “The result? Wings begin to emerge, breaking the cycle of feeling stagnant“
Op ‘For Sale (interlude)’ gaat hij de directe confrontatie aan met z’n demonen, gepersonifieerd als Lucy (Lucifer). De hook en laatste verse worden gezongen door Lucy en zij probeert hem te verleiden tot allerlei aardse geneugten en biedt hem een contract aan om zijn ziel te verkopen in ruil voor dit alles. Een duidelijke knipoog naar de muziekindustrie die jonge rappers veel beloven in ruil voor een contract en ze uiteindelijk laten vallen als ze niet meer commercieel rendabel zijn. Op ‘Momma’ komt Kendrick thuis. Waar thuis is, wordt niet gespecifieerd. Is het Compton? Of is het Afrika waar z’n voorvaderen vandaan kwamen? De reis naar Zuid-Afrika die hij maakte in 2014 was een grote inspiratiebron voor de thematiek van dit album. Is dit het moment waarop Kendrick eindelijk uit z’n cocon is gebroken? “Finally free, the butterfly sheds light on situations that the caterpillar never considered, ending the eternal struggle“.
‘Hood Politics’ is een laatste keer terugblikken op zijn leven in Compton, bij wijze van afscheid. De eerste twee verses zijn standaard braggadocio, waarbij hij eerder terug als zijn K. Dot persona rapt. De laatste verse is meer meta en snoert de criticasters de mond: “Critics want to mention that they miss when hip hop was rappin’/ Motherfucker if you did, then Killer Mike\’d be platinum“. Op ‘How Much a Dollar Cost’ ontmoet Kendrick een crackverslaafde die hem om geld vraagt en heeft hij het voor de eerste keer op dit album over financiële armoede. Een egoïstische Kendrick wilt hem dit niet geven, waarop de man zich bekendmaakt als God in menselijke gedaante (“And I’m insensitive, and I lack empathy/ He looked at me and said, ‘Your potential is bittersweet’/ I looked at him and said, ‘Every nickel is mines to keep’/ (…)’and I\’ll tell you just how much a dollar cost/ The price of having a spot in Heaven, embrace your loss, I am God“. In de outro smeekt Ronald Isley van Isley Brothers-faam om vergiffenis. In ‘Complexion (A Zulu Love)’ heeft hij het over de huidskleur en discriminatie op basis daarvan. Hij verkent het thema door terug te keren op slavernijpraktijken, hoe de ‘field ni–as’ altijd zwarter waren dan de ‘house ni–as’, maar dat ze toch elkaar onderling met respect konden behandelen. Een enorm positief nummer waarin Kendrick een lans breekt voor rassengelijkheid.
En dan is er dat contrast weer. ‘The Blacker the Berry’ is het hardste en agressiefste nummer op ‘To Pimp a Butterfly’. Het gaat over raciale zelfhaat, een probleem dat prevalent is in de zwarte gemeenschap. Het nummer is geschreven in de nasleep van de protesten in Ferguson na de moord op Michael Brown door een politieagent. Hij haalt uit naar alles en iedereen die ‘black culture’ ook maar een duimbreed in de weg legt en draait de betekenis van hun beledigingen om tot het een onderdeel van zijn identiteit wordt. (“You hate me don\’t you?/ You hate my people, your plan is to terminate my culture/ You’re fuckin\’ evil I want you to recognize that I’m a proud monkey“). In de hook speelt Assassin de verschillende betekenissen van bepaalde woorden tegen elkaar uit: “How you no see the whip, left scars pon\’ me back/ But now we have a big whip parked pon\’ the block“, waarbij ‘whip’ in de eerste line uiteraard verwijst naar de zweep waarmee zwarten ten tijde van de slavernij onderdrukt werden en in de tweede line naar de luxeauto’s waar succesvolle zwarten nu mee kunnen rijden. Maar is dit materialisme geen moderne vorm van onderdrukking? Is dit onderdeel van het verwachtingspatroon van jonge afro-amerikanen uit de ghetto, waarbij alle middelen toegestaan zijn om hun doel te bereiken: een zo groot mogelijke ‘whip’ te bezitten? Kendrick gaat te keer tegen iedereen die denkt dat er geen vorm van geïnstitutionaliseerd racisme bestaat. Waarom worden er dan zoveel zwarte jongemannen, die later ongewapend blijken te zijn, doodgeschoten? Waarom worden er proportioneel gezien méér zwarten opgesloten voor dezelfde misdaden dan andere rassen? De strijd is nog niet voorbij, racisme is nog niet uitgeroeid en de zwarten zijn nog steeds niet bevrijd van hun kettingen (“Institutionalized manipulation and lies/ Reciprocation of freedom only live in your eyes/ You hate me don\’t you?/ I know you hate me just as much as you hate yourself“). (Blank) Amerika ziet de afro-amerikanen nog veel te vaak als ongecultiveerde wildemannen en probeert ze door middel van excessief machtsvertoon onder controle te houden wat de vicieuze cirkel van geweld tegen elkaar in stand houdt (“How can I tell you I\’m making a killin\’?/ You made me a killer, emancipation of a real ni–a“).
Hij vergelijkt de strijd tussen de gangs in Amerika (en dan met name de strijd tussen Bloods en Crips) met de strijd tussen verschillende stammen in Afrika (“It’s funny how Zulu and Xhosa might go to war/ Two tribal armies that want to build and destroy/ Remind me of these Compton Crip gangs that live next door/ Beefin\’ with Pirus, only death settle the score“). Terwijl de zwarten elkaar vernietigen (in Zuid-Afrika of Amerika) is de enige die hierbij baat heeft de blanke onderdrukker. Het nummer eindigt met de vraag waarom hij dan toch zo aangedaan is door de dood van Trayvon Martin (door politieagent George Zimmerman) terwijl hij zichzelf ook aan black-on-black geweld heeft bezondigd. “Although the butterfly and caterpillar are completely different, they are one and the same“. Deze line heeft betrekking tot de laatste twee nummers voor z’n gesprek met Tupac. ‘You Ain’t Gotta Lie (Momma Said)’ en ‘i’ zijn beide verschillend qua thematiek en sound, maar toch komen ze van dezelfde persoon. ‘You Ain’t Gotta Lie (Momma Said)’ is eerder laidback van sound en thematiek, terwijl ‘i’ uptempo en optimistisch is (of toch voor het grootste deel). ‘i’ is de polair tegengestelde versie van ‘u’ waarin Kendrick zichzelf de hemel in prijst en eindelijk van zichzelf heeft leren houden.
Het heeft iets naïefs, de boodschap die hij probeert over te brengen is dat je eerst van jezelf moet houden voordat je van de wereld rondom je kan houden. Het is een pleidooi voor de zwarte gemeenschap om van zichzelf te leren houden, om samen te vechten tegen de gemeenschappelijke vijand: racisme. Er zijn al genoeg vrienden en kameraden gestorven door hun eigen handen (“I promised Dave I’d never use the phrase “fuck ni–a”/ He said “think about what you saying: \’Fuck ni–as\’/ (…)Well this is my explanation straight from Ethiopia/ N-E-G-U-S definition: royalty; King royalty – wait listen/ N-E-G-U-S description: Black emperor, King, ruler, now let me finish/ The history books overlooked the word and hide it/ (…)Kendrick Lamar, by far, realest Negus alive“). Kendrick is een lange weg gekomen sinds ‘u’. Op het laatste nummer ‘Mortal Man’ heeft Kendrick de evolutie volledig doorgemaakt tot vlinder. Hij plaatst zichzelf in een rijtje van grote leiders en belangrijke stemmen waaronder Martin Luther King, Nelson Mandela, JFK, Michael Jackson en Tupac. Met die laatste heeft hij op het einde zelfs een gesprek waarin hij hem enkele gedichten reciteert waaronder dat van de rups en de vlinder. Kendrick legt de betekenis van ‘To Pimp a Butterfly’ uit aan Tupac: hij wilt dat elke rups het systeem op een positieve manier tegen zichzelf gebruikt, zijn cocon gebruikt om zijn ideeën en creativiteit te doen groeien en dat hij zo een nieuw niveau van bewustzijn bereikt waarbij hij z’n eigen omgeving ontgroeid. In plaats van dat de armen (rupsen) de rijken consumeren/vermoorden/trachten uit te buiten (‘to pimp a butterfly’), moeten de armen en achtergestelden de wereld bewust maken van hun problemen om zo een verandering teweeg te brengen in het systeem dat al van in het begin tegen hen was. Wanneer het systeem niet meer discrimineert, dan pas zal elke mens gelijk zijn. Elke rups heeft een vlinder in zich die wacht om te kunnen transformeren. Kendrick vraagt Tupac’s mening hierover. Pac zal nooit meer antwoorden. Tupac zei ooit: “I’m not saying I’m gonna change the world, but I guarantee that I will spark the brain that will change the world.“. Is Kendrick ‘the brain that will change the world’?
Geschreven door: Casper Winters