Met 5/6 jaar achter de rug willen we de hersendodende Spotify-samenvattingen en AOTY-lijsjes voorblijven. Dus werd het tijd om op arbitraire wijze een arbitrair aantal puike platen summier te bespreken.
Dat 2021 een excellent albumjaar is geworden, hebben we te danken aan corona. Het begon zelfs zo goed dat ondergetekende in februari al een resem platen kon opnoemen. Hier geldt dan ook: wat dit jaar linksom of rechtsom al op deze website verscheen, daar zullen we het niet over hebben. Dus geen Chris Corsano en Bill Orcutt (sorry, Stef Claes), geen kandidaten-album-van-het-jaar als ‘HARAM’ of ‘Vertigo Days’ en ook geen bekende namen die het prima deden, maar ons ook niet wegbliezen zoals daar zijn Nick Cave & Warren Ellis of Godspeed You! Black Emperor. Over die eerste wordt toch al zat veel geschreven en in het geval van Godspeed mag je je in januari opmaken voor nog heel wat content (verwacht alles, behalve een interview met Efrim Menuck).
En dan zijn er nog de verdienstelijke platen die in alle lijstjes zullen voorkomen. Maar niet hier. Ik vind ze allemaal best goed, maar onderstaand stuk is gebaseerd op albums die een bepaalde snaar raken, vaak op het eerste gehoor. Dus sorry Moor Mother, Arab Strap en Koreless. Grouper en Circuit des Yeux zeg je? Te recent uitgekomen om al écht te kunnen landen. Luiheid is een recht, neen, een plicht.
Maar dan is er wél een Tirzah, die geheel gepast in hetzelfde jaar van Dean Blunts langverwachte vervolg op ‘Black Metal’ haar uitstekende ‘Colourgrade’ uitbrengt. Zo zie je maar dat een sound die een lustrum geleden nog quasi outsider art leek, nu ‘gewoon’ een belangrijke invloed blijkt te zijn. En van dat soort stappen word ik blij. Je zou dan ook kunnen stellen dat de selectie die je hier te zien krijgt, ietwat op dat criterium gebaseerd is.
Een minder jaar voor elektronica… hoewel
In 2013 concludeerde de voorganger van deze website dat dat jaar een soort ‘year that punk broke‘ voor elektronische muziek was… om dan te poneren dat Swans dé naam van dat jaar was geweest. Tja. Maar het is onmiskenbaar dat er sindsdien nergens zo snel en systematisch aan vernieuwing is gedaan als binnen de elektronische muziek. Een containerbegrip dat helemaal niets wil zeggen, maar dat ik graag definieer als ‘fly-by-wire-muziek’. Zelfs in een jaar waar ik – al dan niet door eigen schuld – minder dergelijke muziek op mijn pad tegenkom, zijn er vier platen die perfect belichamen hoe divers, origineel en creatief elektronische muziek vandaag is.
Loraine James zal voor velen de meest evidente naam zijn in dit rijtje. Met een langverwachte derde album dat voldoet aan de vernieuwing waar de Hyperdub-stal voor bekend staat, maar toch vertrouwd genoeg klinkt om in het spoor van artiesten als Jlin of de nog steeds – in Europa – relatief onbekende footwork-scene furore te maken. James lijkt op een soortgelijke manier als de huidige Londense hiphop scene een brug over de Atlantische Oceaan te slaan.
Ergens rond de Poolcirkel treffen we Vladislav Delay aan, het alter ego van Sasu Ripatti, dat na een afwezigheid van zeven jaar terugkeert met twee platen. Zijn ‘Rakka II’ is veruit de sterkste van de twee, met een sound die het machinale en het menselijke lijkt te verzoenen. In diezelfde sfeer van experiment en catharsis, maar dan over een totaal andere boeg, is er Glice. Waar die naam eerder nog synoniem was met totaal uitgeklede doch wonderschone elektronische muzieklandschappen, gaat Glice nu ook de grenzen van high volume music opzoeken met stukken die O’Malley- of Rafael Anton Irisarri-esk klinken. ‘Pyre’ is een zeer ambitieuze (en lange) plaat die sméékt om liveshows in grote ruimtes.
Dat de samenwerking tussen Loke Rahbek (Croatian Amor) en Varg2 danig onder de radar is gebleven, mag een half mirakel heten. Niet alleen gaat het om twee namen uit de Scandinavische scene die al jaren hot ende happening zijn, ‘Body of Content’ klinkt ook als een soort voorlopig hoogtepunt uit het Varg2-oeuvre, waarbij zijn kenmerkende sound steeds rijker is geworden omdat zoveel artiesten met hem willen samenwerken. Waaronder nu dus Croatian Amor. ‘Body of Content’ krijgt alvast de prijs voor meest verslavende album van 2021 en dat wil wat zeggen.
Stiekeme comebacks
Tijd voor wat twee zeer uiteenlopende maar op zichzelf bizarre fenomenen zijn geweest: ‘Norwegian Gothic’ van Årabrot is de eerste daarvan. Ik heb Årabrot – tQ-hype ten spijt – nooit begrepen. Tot nu. Toch is er niets vernieuwends aan Norwegian Gothic. Het is gewoon een puik album in de beste Bad Seeds-traditie en schijnbaar brengt het – althans wat mij betreft – eigenlijk datgene wat Årabrot al die tijd al beloofde te doen. In het licht van de zware ziekte die de frontman moest overwinnen, is dit album ook in meerdere opzichten een soort ‘comeback’.
Wie op Le Guess Who? 2017 Pharoah Sanders live bezig zag, zou zweren dat dit de laatste keer was. Een prachtige show, dat wel, maar de man was bijzonder slecht te been. Vier jaar later levert zijn samenwerking met Floating Points en The London Symphony Orchestra een onwaarschijnlijk mooi en vooral heel spontaan werk op dat als Gesamtkunstwerk – alleen al omwille van corona – een half mirakel mag heten. ‘Promises’ is het beste wandelalbum in jaren, maar vooral een toonbeeld van hoe ontroerend repetitieve muziek kan zijn.
Totaal onverhoopte shit
Je kent de volgende namen wellicht niet, maar nu wel. Ze zijn voor de duidelijkheid geen gegarandeerde doorbraak. Het betreft vooral buitenbeentjes en toevallige ontdekkingen. Iets vertelt me echter dat ze allemaal nog van zich zullen laten horen, dus houd deze artiesten zeker in de gaten.
Beginnen moet – hoe kan het ook anders – met dé meest bizarre plaat van 2021: ‘Tidibabide/Turn’ van Kìzis. Alsof Sufjan Stevens ten tijde van ‘Age of Adz’ zou gedacht hebben: “fuck it, ik ga Impossible Soul nóg langer maken’. ‘Tidibabide/Turn’ moet je horen/ervaren om te geloven. Reserveer alvast drieënhalf uur, maar zorg best dat je niet te dicht bij een zenuwinzinking staat.
Nog zo’n plaat die je makkelijk uit balans kan brengen, is de heruitgave – of beter adaptatie aan 2021 – van People Like Us’ ‘Welcome Abroad’. Een hyperkinetische helletocht langs een verknipte memory lane die alles behalve nostalgie, maar wel het juiste gevoel bij deze tijd oproept: we zijn niet alleen zoveel jaren verder, we zijn vooral ook in een andere wereld beland. Bijgevolg klinken de vele bekende en misvormde samples – Elton John op kop – fris en nieuw, alsof je ze voor het eerst hoort op de stereo van je ouders. Een unieke luisterervaring.
In de categorie ‘bizar’ past ook eenmans funeral doom van een in Tunesië gebaseerde Rus. Hoe dan ook is Omination’s ‘Ngr’ nu al Roadburn-rijp. Deze stelling suggereert kwaliteit, maar die is er op deze lange plaat écht wel te over. Dit album word je niet snel zat. Iets totaal anders is de mix van old skool hiphop en trap van Rx Nephew, wiens teksten een lust zijn voor menig humorlovend oor. Even illustreren aan de hand van een track uit zijn ‘Slitherman Activated’:
Hiphop blijft aan een Stachanovistisch tempo vette platen uitpoepen
We blijven bij hiphop, want geen genre is vandaag méér in staat om kwaliteit aan vernieuwing te koppelen. Elke maand vind je wel een drietal puike platen en als je Bandcamp afspeurt nog een veelvoud daarvan. Vele nieuwe en minder nieuwe hiphop-smaakmakers hebben we hier het afgelopen jaar al vermeld, dus we houden het op twee platen die je zeker moet beluisterd hebben.
Mach-Hommy’s ‘Pray for Haiti’ cementeert de cultstatus van deze rapper, in de meest brede zin van het woord. Mach-Hommy duikt op waar je hem niet verwacht en dankzij het commercieel succes van mede-oprichter van Griselda Records Westside Gunn (die met ‘Hitler Wears Hermes 8’ ook indruk maakte), krijgt de compromisloze stijl van Mach-Hommy stilaan een plek tussen de bekendere namen. ‘Pray for Haiti’ is zijn sterkste plaat tot dusver en verkent bovendien het thema van de Haïtiaanse diaspora en de permanente malaise waarin het land verkeert, iets wat in 2021 helaas weer actueel is.
Een voorspelbare vaste waarde is natuurlijk Ka. Schijnbaar wordt hij elk jaar productiever, maar dat weerhoudt er hem niet van om met ‘A Martyr’s Reward’ wellicht zijn beste album sinds ‘Honour Killed the Samurai’ uit te brengen. En dat is bijzonder knap. De evolutie van Ka is subtiel en detecteer je pas na meerdere luisterbeurten. Zijn teksten werden persoonlijker, zijn samples en beats vloeibaarder, de producties professioneler. Maar bovenal is ‘A Martyr’s Reward’ genieten van begin tot eind.
Namen die als wijn ouder worden
Net als Ka zijn ze de veertig ver voorbij, maar toch worden veel artiesten alleen maar beter. Nick Cave even buiten beschouwing gelaten (dat mag niet meer van de andere Skyliners), komen we dan uit op een paar klassiekers waarover je vast ook las op de eerste versie van deze site… en op een naam die je hier helemaal niet verwacht.
Low gaat verder op de ingeslagen weg met distortion- en ruismuren die geërodeerd worden door een strakke wind van emotie en tederheid. Ze wisten nog niet eerder hun kernboodschap zo goed in muziek om te zetten en ook al zijn ze quasi-boomers, Low bewijst dat je ook op latere leeftijd nog progressief en politiek consequent kunt zijn. Vroeger speelde het trio opzettelijk trager als ze voor een praatpubliek stonden, nu blazen ze dat praatpubliek omver met een zachtaardige storm van lawaai. Begin mei in Trix te ervaren, dat spreekt.
Na een paar albums over kinderloos blijven filosofeert Jenny Hval er verder op los in deze ad hoc-collaboratie die in 2022 gelukkig een live vervolg krijgt. Samen met Havard Volden vormde ze al eerder een duo, maar dat was zo lang geleden dat iedereen dat alweer vergeten was. Lost Girls’ ‘Menneskekollektivet’ (briljante naam) balanceert Hval-gewijs op de rand van cringe, Björk-eske, spectaculaire vocalen en arrangementen en een intimiteit die je bij elke luisterbeurt meer en meer inpakt.
Cafe OTO-bewoner en levende legende van de Londense jazz scene Evan Parker is lang nog niet versleten. ‘(descension) Out of Our Constrictions’ is het gevolg van zijn samenwerking met Natural Information Society en een toonbeeld van vitaliteit. Deze belachelijke opeenstapeling van noten laat zelfs John Coltrane in het stof bijten en mankeert logischerwijs enige ruimte. Maar het album heeft een dichtheid en een soort groove die wonderwel passen bij de actuele stand van zaken in de muziek: continuous music, nietwaar. Een aandachtsboog is niet echt meer een ding, het draait allemaal om vibes. En dat kan ook goed uitpakken.
Zwaar, zwaarder, zwaartst
Een alweer gitzwart jaar moet passend geëerd worden en ook daarin stelt de albumcohorte van 2021 niet teleur. Met Gråt Strigoi komt er alweer een nieuwe ster bij aan het progressieve black metal-firmament. ‘Communion of The Nameless’ is zwaarder en donkerder dan het nieuwe werk van pakweg Hell of Mizmor. En toegegeven, er bestaat geen mooiere Linkedin-tagline dan Scottish anti-fascist black metal.
Zwaarte kan op veel manieren uitgedrukt worden, bijvoorbeeld door een track waarvan de productie zo strak is dat die doet denken aan dit doelpunt. Hoogtepunt onder de hoogtepunten van ‘Fire’, The Bug’s beste album tot dusver, is zonder twijfel ‘Hammer’, met vaste live vocalist Flowdan. Of zeg gerust: track van het jaar 2021. Zelfs de dunste, microscopische uit nanopartikels bestaande speld valt hier niet tussen te krijgen. En goed, dit is geen artikelformat dat bedoeld is om in te scrollen en nieuwe muziek te beluisteren (van lezen ga je heus niet dood), maar ‘Hammer’ moét hier gewoon in.
Kristin Hayter is ook stilaan vaste prik in dit soort lijstjes, of omdat ze opduikt in het The Body-universum, of omdat ze als Lingua Ignota wederom een album dat barst van ambitie heeft uitgebracht. ‘Sinner get Ready’ gaat de bombast nooit uit de weg en is bij vlagen straight up eng en naar, maar deze naakte ellende en ongeremde drang tot purging is relatief nieuw in de hedendaagse muziek (als we Hayter’s grote voorbeeld Diamanda Galas tenminste even buiten beschouwing laten) en alleen al daarom is de verdienstelijke opvolger van ‘CALIGULA’ altijd het vermelden waard.
Verwacht weer zo’n non-artikel rond de tijd dat het WK in Qatar van start gaat. Tot volgend jaar!